تدوین مدل راهبردهای ارتقای کیفیت حسابرسی مالیاتی در نظام مالیات بر ارزش افزوده ایران

چکیده

هدف: نظام مالیات‌بر‌ ارزش ‌افزوده در ایران به دلیل جوانی و نوپا‌بودن، به تازگی مورد توجه قرار گرفته است و بالتبع تاکنون بسیاری از جنبه‌های کیفیت حسابرسی‌ مالیاتی ‌ارزش ‌افزوده و راهبردهای ‌دستیابی به کیفیت حسابرسی مالیاتی ارزش افزوده و ارتقای آن، تبیین نگردیده است. همچنین پژوهش‌های گذشته جنبه‌های محدودی از حسابرسی ‌مالیاتی ‌ارزش ‌افزوده را مدّنظر قرار داده‌اند؛ بنابراین هدف از انجام این پژوهش، تبیین و توصیف جنبه‌های گوناگون کیفیت حسابرسی ‌مالیاتی ‌ارزش ‌افزوده و راهبردهای ارتقای آن می‌باشد.
روش: در این پژوهش برای بار نخست، با بهره‌مندی از رهیافت کیفی و با کمک روش نظریه‌پردازی زمینه‌بنیان و استفاده از مصاحبه‌های عمیق، ذینفعان اساسی نظام حسابرسی مالیاتی‌ارزش‌افزوده مورد پژوهش قرار گرفتند. برای این منظور با ۲۶ نفر از خبرگان با تخصّص حسابرسی ‌مالیاتی ‌ارزش ‌افزوده که در این حوزه دارای تجربه اجرایی بوده‌اند در اواخر سال ۱۳۹۸ مصاحبه‌‌های عمیق صورت پذیرفت. روش نمونه­گیری در این تحقیق، روش نمونه گیری نظری و انتخاب نمونه با استفاده از تکنیک گلوله برفی صورت پذیرفته است.
یافته‌ها:داده‌های پژوهش به کمک روش کُدگذاری باز، کُدگذاری محوری و انتخابی که از اجزاء پیکره روش نظریه‌پردازی زمینه‌بنیان است، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و مقوله‌های اصلی و خردمقوله‌ها(مفاهیم) استخراج شد. در این پژوهش، در مجموع ۴۹ مقوله اصلی و همچنین ۲۵۶ خردمقوله‌ها(مفاهیم) کشف و شناسایی گردید و در قالب مدل جامع راهبردهای ارتقای کیفیت حسابرسی مالیاتی ‌ارزش ‌افزوده ارائه گردید.
نتیجه‌گیری:مدل راهبردهای ارتقای کیفیت حسابرسی مالیاتی ارزش افزوده بر اساس رویکرد سیستمی که دربرگیرنده دو بخش کلان شامل ارائه‌دهندگان خدمات حسابرسی‌مالیاتی‌ارزش افزوده در سه خرده‌سطح(سطح کارحسابرسی‌مالیاتی، سطح ارکان رفع اختلاف‌‌‌مالیاتی و سطح سازمانی) و بخش دریافت‌کنندگان خدمات حسابرسی‌مالیاتی‌ارزش‌افزوده در یک خرده‌سطح(مؤدیان مالیاتی ارزش افزوده) با کشف و شناسایی عوامل راهبردی، شرایط مداخله‌گر(زمینه‌ای) و پیامدهای آن به همراه شرایط بستر طراحی و ارائه شد.
دانش‌افزایی: با توجه به فقدان پژوهش جامع در ایران در این خصوص، مدل چندوجهی طراحی‌شده حاصل دیدگاه خبرگان مختلف در سطوح ذکر شده بوده و دیدگاه جامع و وسیعی از راهبردهای ارتقای کیفیت حسابرسی مالیاتی در نظام مالیات ‌بر ارزش ‌افزوده در ایران در سطح کار حسابرسی مالیاتی«گروه حسابرسی مالیاتی» ارائه می‌نماید.

دانلود مقاله

JFAK_Volume 8_Issue 1_Pages 29-64——-